Όλοι φταίνε μα όλοι έχουν δίκιο (!)

Άρθρο μου για την ΠΑΙΔΕΙΑ στο σημερινό φύλλο της #ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥμαζί με λεζάντα στο πρωτοσέλιδο #Pelop #news

Του Φίλιππου-Παναγιώτη Ξυράφα, Φιλολόγου
Το μπαλάκι στην Παιδεία και στις νέες σκέψεις που για πολλοστή φορά κόβονται και ράβονται πάνω στο «πατρόν» της. Μας έχει συνηθίσει, φυσικά, μια τέτοια κατάσταση τις τελευταίες δεκαετίες, μιας και κάθε πολιτικός σχηματισμός που ανεβοκατεβαίνει την υπουργική καρέκλα έχει την τάση να δίνει μια τελείως διαφορετική νοηματοδότηση στον όρο Παιδεία. «Κάτι νέο θα προσθέσουμε. Κάτι νέο θα βάλουμε στο πρόγραμμα σπουδών των παιδιών ή κάτι θα μειώσουμε, γιατί δεν είναι σωστό να ταλαιπωρείται η μαθητιώσα νεολαία με απαρχαιωμένες αντιλήψεις περί λογοτεχνικού λόγου, φιλολογίας και υψηλών παρακαταθηκών που διαιωνίστηκαν και περαιώθηκαν στο χρονικό συνεχές. Ας στραφούμε αλλού. Σε κάτι πιο σύγχρονο»(!) «Φυσικά, ούτε σωστό είναι να μένει κάτι στάσιμο, γιατί και το τελείως στάσιμο είναι ίδιον οπισθοχώρησης, επομένως πάλι κάτι πρέπει να αλλάξει. Ας είναι οι μαθητές τα πειραματικά μας δεδομένα και ας βγουν απ’ αυτά οι νέες στατιστικές περί του τι εστιν ορθή διδασκαλία»(!)

Το τελευταίο διάστημα, μάλιστα, για να μιλήσουμε επί του πρακτέου, έχει γίνει μεγάλη φασαρία για το θέμα των Αρχαίων Ελληνικών. Ναι! Πράγματι. Δεν είναι ακριβώς σωστός ή χρηστός ο τρόπος που διδάσκεται, ενδεχομένως, στις σχολικές αίθουσες το μάθημα, και ως εκ τούτου οι μαθητές δεν έχουν τη δυνατότητα να απολαύσουν τους όποιους καρπούς έχει να τους δώσει η κειμενική απεραντοσύνη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας. Τα παιδιά, μηχανικά και εγκεφαλικά συγκρίνοντας και λειτουργώντας, εύλογα, μπερδεύουν τους γραμματικούς και συντακτικούς κανόνες της Νέας Ελληνικής με αυτούς της Αρχαίας με αποτέλεσμα τη σίγουρη σύγχυση μεταξύ των δύο γλωσσικών δομών. Μήπως, όμως, η διδασκαλία από μετάφραση των αρχαίων κειμένων είναι λίγο βιαστική λύση; Φαίνεται να έχουν δίκιο οι ιθύνοντες ως ένα σημείο, όμως, μήπως νοθεύεται και καταργείται έτσι η ουσία του μαθήματος; Όντως, όπως και να δούμε το μέτρο αυτό, φαίνεται να έχει τα καλά και τα κακά του. Υπάρχουν υποστηρικτές και των δύο απόψεων, όπου οι μεν θεωρούν αδήριτη ανάγκη να αλλάξει το διδακτικό σκηνικό και τα παιδιά να διδάσκονται από πρωτότυπο το αρχαίο κείμενο στις τελευταίες τους τάξεις δίνοντας βαρύτητα στην αύξηση της διδασκαλίας στα Νέα Ελληνικά. Αντιθέτως, κάποιοι άλλοι θεωρούν ένα τέτοιο τόλμημα ως παραβίαση μιας διαχρονίας που συνδέει το γλωσσικό «Τώρα» με μια μακρά χρονική αλυσίδα που ακουμπά μέχρι και τη Γραμμική Β’ το 1400 π.Χ, και άρα προτιμότερο ήταν η γνώση μας για την Αρχαία Ελληνική
Γλώσσα να ταυτίζεται με τα ίδια τα πρωτότυπα κείμενα των Κλασικών (κατά βάση, αλλά όχι μόνο) συγγραφέων.
Και ενώ έτσι έχουν τα πράγματα, όλοι έσπευσαν, σαν στρατόπεδα, που μοιάζουν πιο πολύ με απάρτχαϊντ παρά με επιστημονικές αντιπαραθέσεις ιδεών, να καταγράψουν και να υπογράψουν κείμενα υποστηρίζοντας τη μια ή την άλλη θέση. Σκοπός, όμως, δεν είναι να γίνονται όλα αυτά εις βάρος των μαθητών. Όλα κάθε χρόνο αλλάζουν. Συνεχώς νέοι τρόποι αξιολόγησης. Πότε κατευθύνσεις, πότε προσανατολισμοί-ειδικεύσεις, πότε τετραετές Γυμνάσιο και διετές Λύκειο με διαφορετικό τρόπο εισαγωγής στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα. Αυτές οι αλλαγές, ενδεχομένως, να είναι ορθές σαν σκέψεις ή σαν τολμήματα και κανείς, παρά μόνοι οι ειδικότεροι των ειδικοτέρων, να είναι άξιοι να τις κρίνουν και να τις αξιολογήσουν, όμως, το μόνο σίγουρο είναι ότι δοκιμάζονται πάνω σε παιδιά που πλέον, λόγω του ακραίου τεχνοκρατισμού και των επιταγών της σύγχρονης εποχής, τα φορτίζουν με ακόμη περισσότερο άγχος και απογοήτευση.
Το πλέον ευκταίο, εν τέλει, θα ήταν όχι μια διαρκής αντιπαράθεση γνώσεων περί παιδείας αλλά η σωστή εφαρμογή τους σε ένα ενιαίο εκπαιδευτικό ταμπλό που να είναι πέρα για πέρα εύφορο για τους μαθητές που βιώνουν καθημερινά βομβαρδισμό επιπλέον γνώσεων, πληροφοριών και μαθημάτων. Έτσι από το άσπρο και το μαύρο θα ήταν καλύτερο το γκρι, θα ήταν καλύτερη μια «χρυσή τομή». Διότι, έτσι όπως φαίνεται να έχουν διαμορφωθεί για ακόμη μια φορά τα πράγματα (και) στον χώρο της Παιδείας, το μόνο σίγουρο είναι ότι όλοι φταίνε μα όλοι έχουν δίκιο.